Ο Μέρωνας έχει το μοναδικό προνόμιο να ατενίζει την κοιλάδα του Αμαρίου από ψηλά, και να στέκει με δέος απέναντι σε μια επιβλητική όψη του Ψηλορείτη. Το χωριό χτίστηκε αμφιθεατρικά, θα μπορούσε να πει κανείς, ακριβώς για να εκμεταλλευτεί αυτή τη θέα στο έπακρο. Καταπράσινη πλαγιά, παραδοσιακή αρχιτεκτονική με βενετσιάνικα στοιχεία και νερά τρεχούμενα που καταλήγουν στις δύο βρύσες του χωριού, την Παγκαλιανή με τους επτά κρουνούς και τη Μεσοχωριανή με τους τρεις. Το δροσερό νερό θα το πιεις με την τσίγκινη κουτάλα, όπως παλιά
Η παλιότερη ονομασία του χωριού ήταν «Ελία» που σημαίνει τόπος φωτεινός, κάτι που δεν χρειάζεται περαιτέρω ερμηνεία. Πρώτη μνεία στον Μέρωνα γίνεται στα ενετικά έγγραφα του 13ου αιώνα. Κάπου στα μισά του 14ου αιώνα εγκαταστάθηκε εδώ ο Αλέξιος Καλλέργης, της γνωστής κρητικής αρχοντικής οικογένειας των Καλλέργηδων επί ενετοκρατίας, τα οικόσημα των οποίων μπορείς να διακρίνεις ακόμη και σήμερα στην τρίκλιτη εκκλησία της Παναγίας (14ου αιώνα). Για την τοιχογράφηση της φρόντισε ο ίδιος ο Καλλέργης που έφερε αγιογράφους από την Κωνσταντινούπολη. Σήμερα εκτός από τις τοιχογραφίες και τις μεγάλης αξίας φορητές εικόνες θα δεις και τη «Μόνα Λίζα του Βυζαντίου» όπως έχει χαρακτηριστεί, την εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας. Γύρω από την εκκλησία σύμφωνα με τον Gerola υπήρχαν διάφορα μέγαρα Βενετών, τα οποία δυστυχώς δεν σώζονται μέχρι σήμερα.
Στον Μέρωνα επιβάλλεται να επιστρέψεις στις 27 Ιουλίου, όταν γίνεται το μεγάλο πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα ή την Καθαρή Δευτέρα για να δεις τα τοπικά έθιμα.Περπάτησε στα δρομάκια του χωριού, δες από ψηλά το πετρόχτιστο καμπαναριό του Άγιου Παντελεήμονα να ξεπροβάλει πάνω από τις κεραμοσκεπές με φόντο τον Ψηλορείτη, δροσίσου στις πηγές, απόλαυσε τη θέα, επισκέψου τους πολλούς βυζαντινούς ναούς του χωριού από τον μακρινό 15ο αιώνα, κι έπειτα συνέχισε να ανακαλύπτεις το Αμάρι. Αν η σπηλαιολογία είναι στα ενδιαφέροντα σου, στην περιοχή του Μέρωνα υπάρχουν περισσότερα από 20 σπήλαια, με σημαντικότερο τον Μυγιόσπηλιο (παίρνει το όνομα του από τη «μύηση» και όχι από τις μύγες!) όπου σύμφωνα με τον μύθο γίνονταν τελετές των «Κουρητών». Το μεγάλο αυτό σπήλαιο που βρίσκεται 300μ. βορειοδυτικά του χωριού, έχει αρχαιολογική αξία εδώ έκανε ανασκαφές ο Μαρινάτος το 1932 αλλά και χρησίμευσε ως καταφύγιο στη διάρκεια των διάφορων επαναστάσεων στο νησί. Επίσης υπάρχει και το σπήλαιο των Αγίων Δέκα, στο οποίο λέγεται ότι έμειναν οι Άγιοι Δέκα μάρτυρες όταν τους κυνηγούσε ο αυτοκράτορας Δέκιος. Στον Μέρωνα επιβάλλεται να επιστρέψεις στις 27 Ιουλίου, όταν γίνεται το μεγάλο πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα ή την Καθαρή Δευτέρα για να δεις τα τοπικά έθιμα (Καμήλα, Λεράδες, μουτζουρώματα κ.ά.). Ή στις αρχές του καλοκαιριού, όταν βγαίνουν τα κεράσια. Το σίγουρο είναι ότι αξίζει να επιστρέψεις έστω και μόνο για να χορτάσεις θέα και για να γνωρίσεις τους φιλόξενους, ανοιχτόκαρδους ανθρώπους του χωριού.
Πηγή:https://cretazine.com/crete/routes/villages/item/1034-meronas-to-mpalkoni-tou-amariou